Διέγερση Νωτιαίου Μυελού
Ο χρόνιος πόνος είναι ο πόνος που επιμένει πέραν της κανονικής περιόδου ανάκαμψης, ή εμφανίζεται σε έδαφος κάποιου χρόνιου προβλήματος υγείας. Καθώς ο πόνος αυτός δεν είναι αποτέλεσμα συνεχόμενου τραυματισμού, αναφέρεται ως «παθολογικός» και αντιμετωπίζεται ως πάθηση και όχι ως σύμπτωμα. Ο χρόνιος πόνος μπορεί να εμποδίσει τον ασθενή από την εργασία του, την φυσική άσκηση και από καθημερινές δραστηριότητες.
Υποκείμενες παθήσεις
Αραχνοειδίτιδα είναι μια επίπονη κατάσταση που προκαλείται από την φλεγμονή της αραχνοειδούς, μια από τις τρεις επενδύσεις που περιβάλλουν και προστατεύουν τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Φλεγμονή της αραχνοειδούς μπορεί να προκληθεί για πολλούς λόγους. Αυτοί περιλαμβάνουν ερεθισμό από τα χημικά που υπάρχουν σε μυελογραφία ή σε επισκληρίδιο ένεση στεροειδών, βακτηριακή ή ιογενής λοίμωξη, τραυματισμό του νωτιαίου μυελού, επιπλοκή επεμβατικής πράξης στην σπονδυλική στήλη. Όταν η αραχνοειδίτιδα αρχίζει να προσβάλλει τα νεύρα, εμφανίζονται διάφορα συμπτώματα που περιλαμβάνουν μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, ελαφρύ τσούξιμο, ακόμα και αίσθημα καψίματος και πόνου στη μέση και τα κάτω άκρα. Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι μυϊκές κράμπες, σπασμοί, σεξουαλική δυσλειτουργία ή δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης και του εντέρου.
Σύνδρομο περιφερικού πόνου είναι μια ασυνήθιστη νευρολογική διαταραχή, η οποία προκαλεί έντονο πόνο συνήθως στους ώμους, τα άνω άκρα, τα χέρια και τα κάτω άκρα. Μπορεί να προκληθεί από κάποιο τραυματισμό, είτε στα νεύρα ή σε μυϊκό ιστό. Μαζί με τον πόνο, ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει έντονη ευαισθησία και αλλαγές στο χρώμα, στην θερμοκρασία ή την ενυδάτωση του δέρματος. Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη θεραπεία καθώς η ακριβής αιτιολογία της πάθησης είναι άγνωστη.
Σύνδρομο μετα-πεταλεκτομής είναι επίμονος και επαναλαμβανόμενος πόνος, κυρίως χαμηλά στη μέση και τα κάτω άκρα, ακόμα και παρά την ανατομικά επιτυχημένη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης. Το σύνδρομο αυτό θεωρείται διάγνωση αποκλεισμού, έτσι η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία μπορεί να καταδείξει ότι δεν υπάρχουν βλάβες που χρειάζεται να διορθωθούν χειρουργικά. Οι ασθενείς με το σύνδρομο μετα-πεταλεκτομής συχνά παρουσιάζουν επισκληρίδιο/ενδονευρική/περινευρική ίνωση ή ουλώδη ιστό, τα οποία συνήθως δεν ανταποκρίνονται στην χειρουργική επέμβαση αλλά μπορεί να ανταποκριθούν στην τεχνική διέγερσης νωτιαίου μυελού.
Νευρική βλάβη, νευροπάθεια, ή νευρίτιδα, φυσιολογικά εμφανίζεται όταν το εξωτερικό περίβλημα ή μυελίνη των νευρικών κυττάρων εκφυλίζεται. Υπάρχουν πολλές παθήσεις και ασθένειες που προκαλούν νευρική βλάβη. Ταυτοποιούνται πάνω από 100 τύποι περιφερικής νευροπάθειας που προκαλούν πόνο, κάθε μια με τα δικά της χαρακτηριστικά συμπτώματα. Τα συμπτώματα αυτά εξαρτώνται από τον τύπο των κυττάρων που έχουν προσβληθεί. Μερικοί ασθενείς εμφανίζουν προσωρινά μούδιασμα, μυρμήγκιασμα και αίσθημα τσιμπήματος, ευαισθησία στην επαφή, ακόμα και μυϊκή αδυναμία. Άλλοι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν πιο έντονα συμπτώματα, όπως ισχυρό πόνο (ειδικά την νύχτα), μυϊκή απώλεια, παράλυση, ή οργανική δυσλειτουργία.
Η διέγερση του νωτιαίου μυελού-Spinal Cord Stimulation (SCS) είναι μια τεχνική που μεταφέρει χαμηλής τάσης ηλεκτρικό ρεύμα συνεχόμενα στον νωτιαίο μυελό, με σκοπό να εμποδιστεί η αίσθηση του πόνου. Η τεχνική αυτή αποτελεί την πιο συχνά χρησιμοποιούμενη τεχνολογία εμφυτεύσιμης νευροδιέγερσης για την αντιμετώπιση του πόνου. Κάθε χρόνο, τοποθετούνται περίπου 50.000 νευροδιεγέρτες παγκοσμίως. Η διέγερση νωτιαίου μυελού είναι μια ευρέως αποδεκτή θεραπεία του χρόνιου πόνου στον κορμό και τα άκρα. Υπάρχουν οι εξής τύποι συσκευών διέγερσης:
- Συμβατικό σύστημα, το οποίο είναι πολύ εύκολο για τον ασθενή να το συντηρήσει. Παρόλα αυτά, χρειάζεται μια μικρή χειρουργική διαδικασία για την αντικατάσταση της μπαταρίας, όταν εξαντλείται.
- Επαναφορτιζόμενο σύστημα, είναι ο νεότερος τύπος συσκευής διέγερσης. Ο ασθενής είναι υπεύθυνος για την επαναφόρτιση της μπαταρίας όταν εξαντλείται. Το επαναφορτιζόμενο σύστημα τυπικά διαρκεί περισσότερο από ένα συμβατικό σύστημα.
Κριτήρια επιλογής ασθενών
Οι ασθενείς που θεωρούνται κατάλληλοι για την διέγερση νωτιαίου μυελού θα πρέπει να ανταποκρίνονται στα παρακάτω κριτήρια:
- Ο πόνος δεν πρέπει να σχετίζεται με κακοήθεια
- Μικρή ανταπόκριση σε συντηρητικές θεραπείες για παραπάνω από 6 μήνες
- Απουσία βηματοδότη ή άλλων φαρμακευτικών αντενδείξεων
- Απουσία σημαντικών ψυχιατρικών διαταραχών, όπως η σωματοποίηση
- Θέληση για διακοπή ακατάλληλων φαρμάκων πριν την εμφύτευση
- Ικανότητα του ασθενούς να δώσει την συγκατάθεσή του έπειτα από ενημέρωση για την διαδικασία.
Δοκιμασία διέγερσης
Εάν έχει καθοριστεί ότι ο ασθενής είναι κατάλληλος υποψήφιος για την θεραπεία διέγερσης, συχνά το πρώτο βήμα είναι η εμφύτευση της συσκευής σε δοκιμαστική βάση. Κατά την διάρκεια της δοκιμαστικής φάσης τα καλώδια τοποθετούνται προσωρινά και συνδέονται σε έναν δοκιμαστικό διεγέρτη του νωτιαίου μυελού. Ο δοκιμαστικός διεγέρτης προγραμματίζεται με ένα ή περισσότερα προγράμματα διέγερσης, τα οποία προσαρμόζονται στις συγκεκριμένες περιοχές όπου ο ασθενής αισθάνεται τον πόνο. Η δοκιμαστική φάση μπορεί να είναι ευεργετική για τους παρακάτω λόγους:
- Μπορεί να διαφωτίσει τον ιατρό κατά πόσο η τεχνική αυτή ανακουφίζει από τον πόνο τον συγκεκριμένο ασθενή.
- Παρέχει στον ιατρό και τον ασθενή μια περίοδο αξιολόγησης για να καθοριστεί ποιος τύπος διέγερσης παρέχει το μέγιστο αποτέλεσμα
- Επιτρέπει στον ιατρό και τον ασθενή να αξιολογήσουν τα διαφορετικά διαθέσιμα προγράμματα διέγερσης.
SCS διέγερση
Εάν η τεχνική διέγερσης παρέχει τελικά επαρκή ανακούφιση από τον πόνο, τότε μπορεί να εμφυτευτεί ένα μόνιμο σύστημα. Η διέγερση νωτιαίου μυελού είναι μια αναστρέψιμη θεραπεία, οπότε ακόμα και αν καλείται μόνιμη, μπορεί να διακοπεί οποτεδήποτε , και τα εμφυτευμένα τμήματα μπορούν να απενεργοποιηθούν ή να αφαιρεθούν.
Πριν την διαδικασία, ο ασθενής είναι ελαφρά ναρκωμένος. Τα δοκιμαστικά καλώδια, εάν υπάρχουν, αφαιρούνται. Εάν τα καλώδια πρόκειται να τοποθετηθούν υποδόρια, χορηγείται ένα τοπικό αναισθητικό κατά την διάρκεια της εμφύτευσης, στη συνέχεια ο ασθενής υποβάλλεται σε γενική αναισθησία και έπειτα εμφυτεύεται το υπόλοιπο σύστημα. Εάν χρησιμοποιηθούν χειρουργικά καλώδια, ο ασθενής πιθανόν να είναι υπό γενική αναισθησία καθ όλη την διάρκεια της διαδικασίας. Τα καλώδια εισάγονται στον επισκληρίδιο χώρο πάνω από τον νωτιαίο μυελό, με την χρήση μιας μικρής βελόνας ή μέσω μιας μικρής τομής. Η ακριβής τοποθεσία των καλωδίων εξαρτάται από την ιδιαιτερότητα κάθε ασθενή. Η μπαταρία συνήθως εμφυτεύεται στην κοιλιακή ή γλουτιαία χώρα, όμως ο ιατρός με τον ασθενή μπορούν να καθορίσουν μια άλλη βολική για τον ασθενή περιοχή.
Όταν τα καλώδια και η μπαταρία τοποθετηθούν, συνδεθούν και τεθούν σε λειτουργία, η τομή συρράβεται και καλύπτεται με γάζα, και ο ασθενής μεταφέρεται στην αίθουσα ανάνηψης, όπου σταδιακά συνέρχεται από την αναισθησία. Οι περισσότεροι ασθενείς επιστρέφουν σπίτι την ίδια κιόλας ημέρα, όμως αρκετοί ιατροί συστήνουν την παραμονή του ασθενή για ένα βράδυ στο νοσοκομείο. Ο ασθενής πριν την έξοδο από το νοσοκομείο, λαμβάνει οδηγίες για την φροντίδα της τομής, καθώς και για τον τρόπο που θα ρυθμίζει την συσκευή διέγερσης.
Μετά την επέμβαση, καλό θα είναι ο ασθενής να αποφεύγει κινήσεις όπως ανύψωση βάρους, σκύψιμο, τέντωμα ή περιστροφικές κινήσεις. Όμως μια ήπια άσκηση, όπως το περπάτημα, μπορεί να είναι χρήσιμο για την ενδυνάμωση του ασθενούς και για την εξάλειψη του πόνου.
Αρχικά, μπορεί ο ασθενής να αισθανθεί δυσφορία όσο η χειρουργική τομή επουλώνεται. Μετά την επούλωση όμως, οι περισσότεροι αναφέρουν ότι δεν αισθάνονται την παρουσία του διεγέρτη κάτω από το δέρμα τους.
Κίνδυνοι του χειρουργείου
Όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση, υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι, που περιλαμβάνουν:
- Αλλεργική αντίδραση
- Αιμορραγία
- Πονοκέφαλο
- Λοίμωξη
- Παράλυση ή αδυναμία
- Διαρροή Εγκεφαλονωτιαίου Υγρού
- Επιδείνωση του πόνου
Κίνδυνοι της διέγερσης του νωτιαίου μυελού
- Η διέγερση διακόπτεται ή λειτουργεί περιοδικά
- Η διέγερση εφαρμόζεται σε λάθος περιοχή
- Υπερδιέγερση
- Κακή σύνδεση του συστήματος
- Δυσλειτουργία της συσκευής, που απαιτεί χειρουργική επέμβαση επιδιόρθωσης
- Μετακίνηση ή καταστροφή του καλωδίου, που απαιτεί χειρουργική επανατοποθέτηση ή απομάκρυνση
- Αλληλεπίδραση του διεγέρτη με άλλες συσκευές
Προφυλάξεις
- Ο ασθενής πρέπει να αποφεύγει την οδήγηση ή την χρήση βαρύ εξοπλισμού όταν η συσκευή είναι ενεργή
- Ο διεγέρτης νωτιαίου μυελού μπορεί να απενεργοποιήσει μεταλλικούς ανιχνευτές σε αεροδρόμια ή οπουδήποτε αλλού. Ο ιατρός μπορεί να δώσει συγκεκριμένο πιστοποιητικό στον ασθενή που να επιβεβαιώνει την ύπαρξη του συστήματος διέγερσης.
- Τα αντικλεπτικά συστήματα στα καταστήματα μπορεί να αυξήσουν προσωρινά την διέγερση, εάν είναι ενεργά κατά την έλευση του ασθενούς στον χώρο. Καλό θα είναι ο ασθενής πριν την είσοδο στον χώρο, να απενεργοποιήσει την συσκευή.
- Μαγνητικές τομογραφίες, υπέρηχοι, απινιδωτές, ηλεκτροκαυτηρίαση, διαθερμίες, καθώς και καρδιακοί βηματοδότες μπορεί να καταστρέψουν ή να προκαλέσουν δυσμενείς επιπτώσεις στην συσκευή διέγερσης.
Συμπέρασμα
Παρόλο που οι ακριβείς μηχανισμοί της λειτουργίας της συσκευής δεν είναι πλήρως κατανοητοί, υπάρχουν στοιχεία ότι η συσκευή είναι ευεργετική στην θεραπεία πολλών συνδρόμων πόνου, με αρκετά σταθερά αποτελέσματα. Μελέτες αναφέρουν ότι περίπου το 70% ασθενών στους οποίους εγκαταστάθηκε η συσκευή διέγερσης, παρατήρησε μείωση ή εξάλειψη του πόνου, σε ερώτηση που τους έγινε 1-2 χρόνια μετά την επέμβαση.
Κλινικές έρευνες έδειξαν ότι η θεραπεία με την συσκευή διέγερσης έχει καλή έκβαση όταν :
- Η θεραπεία ξεκίνησε νωρίς (μέσα στα πρώτα 3 χρόνια) και αφού πρώτα απέτυχε η εγχείρηση στην πλάτη
- Επικρατεί νευροπαθητικός πόνος στα κάτω άκρα
- Παρατηρούνται ψυχολογικές παθήσεις, όπως κατάθλιψη.